‘Wat ik me altijd probeer voor te stellen: wie degene is met die koptelefoon op?’ Voor podcastmaker Josephine Hoogland van de Universiteit van Nederland is verplaatsen in de luisteraar de belangrijkste opdracht voor elke maker. Ze vertelt er over tijdens de tweede podcastclinic van NEWS op 22 mei in Hilversum met als gastheer de NTR.
Makers van 15 verschillende podcasts verzamelden zich die dag op het Mediapark in Hilversum. Een diverse groep van mensen van hogescholen, universiteiten, onderzoeksinstituten en tijdschriften met podcasts met thema’s over de hele breedte van de wetenschap, gingen aan de slag met hun podcasts.
Gastheer NTR trapte het programma af met een warm welkom van hoofdredacteur Wetenschap Robert van Tellingen. Robert liet de deelnemers proeven aan de nieuwe Focus podcast van de NTR, waarin beleving en verhaal centraal staan. Ook ging hij in op de huidige situatie van het publieke bestel. ‘Deze tijden dwingen ons ertoe continu bezig te zijn met het verbeteren van het wetenschapsaanbod bij de publieke omroep. Dat is een pittige klus als er ondertussen ook twijfel is over financiering en het bestel.’
Wat is je belofte?
Podcastgoeroe Lieven Heeremans was wederom van de partij bij deze clinic. Voortbordurend op de tips van de vorige sessie en de feedback op de deelnemende podcasts van deze sessie had hij een aantal nieuwe tips meegenomen voor de makers.
‘Mijn grootste tip zit in de belofte die je doet, alleen al in de titel. Van veel podcasts is het uit de titel eigenlijk niet op te maken waar de podcast nou eigenlijk over gaat.’ Lieven wees erop dat nog vaak de naam van de organisatie op de een of andere manier in de titel van de podcast terechtkomt. ‘Dat levert niet alleen tenenkrommende woordgrappen op – echt niet meer van deze tijd – maar het is totaal onvindbaar en onduidelijk voor de luisteraar.’
Heb je nog een podcast tip?
1. Snel je belofte doen! Zorg voor een korte trailer waarin je uitlegt voor wie de podcast is en wat je gaat doen. Zet deze trailer bovenin het kanaal en wissel deze waar mogelijk ook uit met andere podcasts.
2. Op zoek naar muziek? Probeer Bluedot sessions, waar je de instrumenten ook los kunt knippen. Of beter: vraag een muzikale vriend om iets te maken.
3. Gebruik je video? Zorg ervoor dat je de audio goed synchroniseert: video is audio. En ook: alle videopodcasts lijken op elkaar, probeer eens wat anders.
Op basis van een korte analyse van de deelnemende podcasts had Lieven ook nog een andere suggestie: ‘probeer eens een ander format uit!’ Het leeuwendeel van de wetenschapspodcasts is momenteel een opgewekte keukentafel podcast. In andere woorden: ‘een interviewer die een onderzoeker – vaak gescripte – vragen stelt is gewoon niet de enige denkbare vorm. Denk eens na over een reportage, een raamvertelling of gewoon eens een wat korter format zoals een micropodcast van drie minuten.’
Tijdens een rondleiding in de podcastopnamestudio deelde wetenschapsredacteur Sander Nieuwenhuijsen van de NTR praktische tips rondom het opnemen van een podcast. Bedenk bijvoorbeeld welk type microfoon je gebruikt en zorg dat je altijd een koptelefoon op hebt, zodat je hoort of je sprekers goed te verstaan zijn. ‘Het nabewerken van audio kost namelijk een hoop tijd. Tijd die je ook ergens anders in had kunnen steken.’
Luisteraar first!
Veel van de best beluisterde wetenschapspodcasts in ons land worden gemaakt door De Universiteit van Nederland (UvNL). Directeur Maurice van Wordragen en podcastmaker Josephine Hoogland deden in hun afsluitende keynote uit de doeken wat het recept is voor een goed beluisterde show. Zo zitten er twee kanten aan een podcast: de spreker en de luisteraar. Josephine: ‘Die laatste wordt stiekem toch vaak vergeten, maar dat is degene waar je het voor doet.’
Probeer daarom de luisteraar voor je te zien en geef jezelf de opdracht om in de eerste minuut van je podcast de aandacht te trekken, door de luisteraar aan te spreken en duidelijk een belofte uit te spreken wat deze aflevering gaat brengen. ‘Het eerste oorcontact is bepalend. Anders denkt de luisteraar ‘waar ben ik? Wat ga ik nu beleven?’. Je moet de luisteraar in 30 tot 60 seconden maar van één ding overtuigen: om door te luisteren. Wat ik me altijd probeer voor te stellen is wie degene is met die koptelefoon op. Je verplaatsen in de luisteraar is de belangrijkste opdracht voor elke maker.’
Hoe vind en houd je je luisteraar?
En hoe zorg je dat de luisteraar de volgende aflevering ook gaat luisteren? ‘Daarvoor moet je zorgen dat je in de dagelijkse routine van de luisteraar komt’ aldus Josephine. Dat betekent wel dat je je podcast dezelfde receptuur laat hebben voor elke aflevering en niet onbelangrijk: je moet trouw op hetzelfde moment nieuwe afleveringen online zetten. ‘Als je je er een keer niet aan houdt, dan stort het helemaal in,’ vertelt Maurice. ‘Wij hebben dat wel eens gedaan, bijvoorbeeld in de vakantieperiode, en je ziet dat je dan weer weken verder bent om op hetzelfde niveau te komen.’
UvNL distributie
Door hun crossmediale aanwezigheid heeft UvNL inmiddels ook veel ervaring met het bereiken van doelgroepen en het vergroten van het bereik. ‘Het helpt bijvoorbeeld om je podcast breder uit te zetten dan alleen via de reguliere podcast-apps,’ vertelt Maurice. ‘Wij zorgen dat we aanwezig zijn op de plek waar de luisteraars ook zijn.’ Elk medium spreekt weer net andere doelgroepen aan en het is zonde om, alleen omdat bijvoorbeeld jonge mannen minder op Instagram zitten, hen te missen. ‘Dat betekent bijvoorbeeld dat je de podcast ook op YouTube zet’.
Over het aanbieden van podcasts en het vergroten van het bereik hebben veel podcastmakers vragen tijdens de clinic. ‘Het helpt bijvoorbeeld heel erg om een nieuwe podcast te introduceren via het kanaal van een bestaande podcast,’ vertelt Josephine. ‘Luisteraars zijn altijd op zoek naar meer, dus verleid ze dan waar ze zijn! Wij hebben daar inmiddels al wat meer ervaring mee en je kunt zo een nieuwe podcast een boost geven, waarna het in het eigen kanaal verder kan.’ Maurice doet ook een oproep aan andere podcastmakers die werken aan een wetenschapspocast: ‘Heb je hulp nodig met de distributie van je podcast? Dan helpen wij van Universiteit van Nederland je graag!’ En ook NEWS helpt graag. Houd onze kanalen in de gaten, want er zou maar zo nog een derde podcastclinic in het najaar kunnen plaatsvinden!